Op deze pagina gaan we een laag dieper en breder in op Kapellenbaan. Zo vindt u hier activiteiten die in het verlengde van het project liggen. Die zelfreflectie en bezinning als overeenkomst hebben of anderszins verdieping bieden aan het project.
In het verlengde van de projecten van Kapellenbaan presenteert Studio De Kemp kleinschalige exposities die waar deze kunstprojecten worden verdiept of nader worden onderzocht.
RITUELEN - Sarah Carlier, 25 mei - 29 juni 2025
De verhaallijnen in de videowerken van Sarah Carlier (Izegem, Belgie, 1981) vinden hun oorsprong in de frictie tussen onze hang naar traditie en de veranderingen in ons bestaan. Door in te gaan op complexe vraagstukken in betekenisgeving en de betrekkelijkheid van ons bestaan haakt ze aan bij de absurdistische ondertoon die de hedendaagse Belgische kunst in zijn algemeen kent. In haar installaties worden uiteenlopende verhaallijnen met elkaar verweven tot een nieuwe vorm. Videobeelden met een serieuze ondertoon wisselen af met luchtige en humoristische scènes, die als relativering haar werk aanscherpen.
In het spanningsveld tussen traditie en verandering ontwikkelt zich het werk van Carlier. Haar kunst varieert van fotografische installaties bij presentatie-instellingen tot performances of interventies in de openbare ruimte.
Voor de presentatie RITUELEN bij Studio De Kemp selecteerde Carlier kunstwerken die relateren aan haar Belgische, katholiek achtergrond. Zelf zegt ze hierover: "Geboren in een Vlaams boerendorp kreeg ik het Katholieke geloof met de paplepel binnen, zonder daar zelf ooit voor gekozen te hebben. Gedoopt worden, de eerste Heilige Communie doen, de traditie van een ‘ijslam’ slachten, geloof belijden in het algemeen. We deden het omdat het zo hoorde. Voor mijn grootouders was dit belangrijk, voor mij was het vooral ritueel, decorum. Ik begrijp de Katholieke Kerk wel, ik zie ook de schoonheid—ze biedt houvast, structuur, betekenis. Maar ik zie ook de keerzijde: een oud instituut dat moeizaam meebeweegt met de tijd. Vast lijkt te zitten.”
De presentatie van Sarah Carlier bij Studio De Kemp is de vijfde waarin we de relatie tussen religie, religieus erfgoed en hedendaagse kunst en cultuur onderzoeken. In het verlengde van het kunstproject Kapellenbaan.
Carlier’s werk Let us be cheerful werd getoond in het Stedelijk Museum Amsterdam en opgenomen in de collectie. ViaStichting JC Art Fund, die de installatie ook aan haar collectie toevoegde, is het werk zeven jaar lang te zien in het Amsterdam Medisch Centrum. Carliers werken zijn opgenomen in uiteenlopende kunstcollecties zoals Vondel Hotels,The Mind’s Eye en FotoMuseum Antwerpen. Eerder toonde zij haar werk onder meer in het Paleis voor de Schone Kunsten/BOZAR (Brussel), IMPAKT Festival, Photo Ireland, Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond, Noorderlicht Groningen, Stroom Den Haag en het FOMU (Antwerpen).
De expositie is tot stand gekomen in samenwerking met curator Robert Jan Verhagen.
Meer informatie vindt u op de website van De Kemp - Home of Inspiration
Piet de Jonge
Antoine Achten vroeg me in de zomer van 2016 om eens langs te komen, hij wilde praten over de mogelijkheden voor een nieuwe beeldenroute in het gebied van het Land van Cuijk en Maasduinen. Daarover waren we snel uitgepraat: het idee sprak me niet echt aan. Het plaatsen van een paar beelden in deze mooie omgeving leek me geen zinvolle toevoeging. Toch bleven we praten, sterker nog, vijf jaar later zijn we nog steeds in gesprek. We kunnen ook terugkijken op een zware tocht om uiteindelijk vier kunstwerken te realiseren en daarmee het begin gelegd te hebben voor een Kapellenbaan.
In een wereld waar alles sneller gaat dan ooit, waar lawaai alomtegenwoordig is en het individu steeds meer zekerheden verliest, neemt de behoefte aan rust toe. Stilte en bezinning kunnen ons helpen om de wereld om ons heen te overdenken en voor onszelf opnieuw een plaats te bepalen. Dat is de grondgedachte van Kapellenbaan: een route langs oude en nieuw te bouwen kleine objecten waar bezoekers tot zichzelf kunnen komen en de wereld overdenken. De nieuwe kapellen zijn niet geconstrueerd vanuit een religieuze gedachte maar het zijn plaatsen waar de mens en zijn gedachten centraal staan. Door te kiezen voor het concept ‘kapel’ verbinden we deze nieuwe kunstwerken met historisch, religieus, erfgoed uit de omgeving.
Diverse denkers hebben zich uitgelaten over de behoefte aan en het belang van stilte:
De filosoof Jan Hendrik Bakker schrijft in ‘In Stilte, een filosofie van de afzondering’ (Atlas, 2015) over de basiswaarden natuur en maatschappij. Als we beide in evenwicht met elkaar willen ontwikkelen dan moeten we voorzichtig omgaan met deze twee fenomenen. Bakker pleit voor de herwaardering van de afzondering in stilte, een toestand die in onze tijd als zonderling, zielig of ongezond wordt gezien. Schrijvers en filosofen als Kierkegaard, Nietzsche en Thoreau zochten meer dan honderd jaar geleden al de afzondering en stilte op om kracht te putten en nieuwe energie te krijgen.
Voor ons geldt dit nog altijd en lijkt steeds meer noodzakelijk. Stilte en afzondering kunnen nu ook een protest zijn tegen economische verspilling en een antwoord geven op vervreemding van de maatschappij en het verlies aan privacy. Living off the grid en tiny houses zijn actuele fenomenen die voortgekomen zijn uit de behoefte duurzaam en spaarzaam met grondstoffen om te gaan en zich te onttrekken aan de voortdurende consumptie stimuli van ons kapitalistisch systeem. Jezelf afzonderen is in deze tijd moeilijker dan ooit, en daarom juist zo essentieel. Afzondering en stilte zijn manieren om onze individuele waarden te herijken.
In ‘De stilte van het licht’ dat kort voor zijn overlijden is gepubliceerd, benadrukt Joost Zwagerman de schoonheid en het belang van stilte. Het voorstellen van stilte als afwezigheid van geluid is geen enkel probleem volgens Zwagerman, maar het uitdrukken van stilte door middel van beelden, dát is eigenlijk een zoektocht naar het onmogelijke. Het gebruik van metaforen moet daarbij buiten beschouwing worden gelaten, zoals het afbeelden van een heel klein wezen in een uitgestrekt landschap. Je ziet dan immers wel de stilte, maar het is niet de stilte zelf: 'Het afbeelden van de stilte zelf, daar hebben veel kunstenaars in de twintigste eeuw hun tanden op stuk gebeten.'
Alain de Botton beschrijft in ‘Religie voor atheïsten’ (Atlas, 2011) hoe mensen op zoek zijn naar nieuwe vormen van samenleven. Hij gaat in op de behoefte aan bezinning die zorgt voor een nieuw soort verbondenheid. Hij stelt dat een discussie over geloven en niet-geloven niet interessant is en laat zien hoe religies gemeenschappen hebben gecreëerd. De Botton biedt echter een aantrekkelijker en hulprijker alternatief voor hun doctrines, rites en ideeën. Hij nodigt uit om te ontsnappen aan de dagdurende gekte van tv en internet, hij moedigt ons aan om er op uit te trekken en te genieten van kunst, architectuur en muziek. En dat is precies wat Kapellenbaan ook wil stimuleren. Onze eerste vier kapellen zijn gerealiseerd in 2020 en 2021.
Atelier van Lieshout ontwierp PANTA, deze kapel van polyester heeft een vreemde en ondefinieerbare vorm. Eenmaal binnen voel je de bescherming van het object en kijk je door een opening naar het landschap en een kerktoren in de verte. Panta betekent ‘alles’. Van Lieshout verwijst met de titel naar het begrip Panta Rhei (alles stroomt) van de Griekse filosoof Heraklitus. Als bezoeker van deze kapel ben je zowel middelpunt als onderdeel van een groter geheel.
Maria Roosen plaatste haar SHELTER, (ST. AGATHA) in de kloostertuin van het Kruisherenklooster in Sint Agatha. Het is een moderne eenpersoonskapel, een uitgeholde boomstam waar je in kunt staan en omsloten wordt door een dikke houten wand. Je kunt je schouderbladen wrijven tegen de borsten van deze heilige martelares. Agatha was één van de eerste vrouwelijke martelaren in de katholieke kerk. Haar borsten werden afgesneden toen ze weigerde haar geloof op te geven.
Roosen geeft je een gevoel van veiligheid en bescherming maar bezorgt je ook voldoende tactiele en visuele prikkels om je geest bezig te houden zoals de gekleurde glazen bollen boven je.
Sachi Myachi ontwierp KLOOSTERGANG voor een bijzondere plaats in de natuur. Myachi zocht naar een plek met water en met een mooi uitzicht over bomen en velden. Ze vond een schitterende locatie aan de Molenbeek in Vierlingsbeek waar lokale vakmensen het complexe houten bouwwerk uitvoerden naar haar ontwerp. Het is een achtvormige constructie met een verdieping die bezoekers uitnodigt om zowel naar binnen als naar buiten te kijken. Door deze extra bouwlaag ontstaat een nieuw perspectief. Ze laat de bezoeker steeds opnieuw kijken en genieten van de doorkijkjes in het bouwwerk en de verhouding tot de omgeving. De liggende acht is het symbool van oneindigheid.
Frank Havermans bedacht een GRENSKAPEL naar aanleiding van de vijfkantige grenspalen die hij aantrof in het gebied tussen Gennep en Gogh. Zijn kapel staat precies op de Nederlands-Duitse grens. Zijn stalen constructie roept gedachten op aan een buitenaards luchtschip maar eenmaal binnen voel je je welkom in een lichtblauwe eigen wereld waar het licht valt door de perforaties in de metalen schil. Havermans maakt op deze manier een grens zichtbaar die er letterlijk en figuurlijk niet meer is. Bij een bepaalde zonnestand projecteren de perforaties de exacte grens. Daarnaast werken de laatste perforaties als kijkgaten die zicht bieden op een oude grenspaal.
Vier kapellen voor de mens van nu, plaatsen waar ruimte is om te bedenken wie we zijn, waar we mee bezig zijn waar we naar toe willen. Het zijn geen plaatsen voor belijdenis, boetedoening of aanbidding maar bouwwerken waar kunstenaars hun inspiratie overbrengen op de bezoeker. Het gesprek met Antoine Achten gaat nog steeds door, we praten vooral over de volgende reeks kapellen. Uitgangspunt is een route waar oud en nieuw samengaan en een nieuwe culturele laag toegevoegd wordt aan bestaand erfgoed. Wij willen graag aansporen tot bezinning en impulsen geven voor nieuwe ideeën waarbij de route langs de nieuwe en oude kapellen van deze Kapellenbaan een aanleiding is.
Hinde Walk biedt solo pelgrimstochten met een meditatief karakter langs de kloosters van Velp, Sint Agatha en Boxmeer. Om te ontmoeten, te verbinden, te onthaasten, te vertragen, te bezinnen, los te laten, te reflecteren en vooral om te genieten! Bekijk hier het aanbod: www.hindewalk.nl
Het Pieterpad, wellicht de bekendste langeafstandswandeltocht van Nederland voert u in onze regio van Gennep naar Vierlingsbeek. Daarbij passeert het pad het werk ‘Panta’ van Atelier Van Lieshout.
Een project met de focus op rust en bezinning en het 'alles' ervaren. www.pieterpad.nl
De Walk of Wisdom is een pelgrimage van ongeveer een week lopen met telefoon en internet zoveel mogelijk uit. De tocht is niet verbonden met een religie en gaat uit van de gedachte dat alle mensen onderdeel zijn van dezelfde planeet en hetzelfde leven. De tocht start in Nijmegen en passeert het uiterste noorden van ons projectgebied. www.walkofwisdom.org
Kloosterpad Noord-Brabant. In 2021 viert Noord-Brabant het Jaar van het Klooster. Dit valt onder meer samen met het 650-jarig jubileum van het Kruisherenklooster in St. Agatha (locatie van Shelter (St. Agatha) van Maria Roosen). In dat kader wordt er momenteel een kloosterpad ontwikkeld. Start en finish liggen in Den Bosch. Relevante informatie kunt u te zijner tijd op deze site vinden. www.brabantskloosterleven.nl
